Als de confetti is opgeruimd. Als de winaars en de verliezers van de verkiezingen bekend zijn. Als de feestende lijsttrekkers hun al dan niet verdiende nachtrust hebben genoten. Als de meeste lijsttrekkers zijn bijgekomen van de kater… Dan begint een moeilijke klus. Er moet gepraat en onderhandeld worden. Partijen die elkaar in verkiezingstijd bestreden, zoeken elkaar op om een regering te vormen. Dit proces heet de kabinetsformatie en duurt gemiddeld maar liefst 87 dagen. Drie maanden dus! Waarom zo lang? En wat gebeurt er allemaal in deze periode?
Koningin
De dag na de verkiezingen begint de kabinetsformatie bij koningin Beatrix. Onze vorstin ontvangt eerst de fractievoorzitters van alle partijen. Daarnaast komen vaak ook de voorzitter van de Eerste en van de Tweede Kamer langs. Al deze personen vertellen de koningin wat volgens hen het beste nieuwe kabinet is. Ze kijken daarbij goed naar de verkiezingsuitslag. Ook kijken ze naar een meerderheid in de Tweede Kamer, dus 76 zetels of meer. Zo’n meerderheid maakt stemmen voor bijvoorbeeld nieuwe wetten makkelijk. Een andere belangrijk aandachtspunt is dat de partijen met elkaar willen samenwerken.
Informateur
Als koningin Beatrix al deze adviezen heeft aangehoord gaat ze op zoek naar een informateur. Een informateur onderzoekt welke coalitie vier jaar kan regeren zonder elke week rollend en ruziënd over straat te vliegen. De informateur is vaak lid van de partij die met de verkiezingen gewonnen heeft.
Eindverslag
De informateur vertelt aan koningin Beatrix wat hij heeft ontdekt. Van al zijn ervaringen schrijft hij een verslag, het eindverslag. Na de informateur is de koningin aan zet, zij beslist over de volgende stap. Er moet weer een informateur komen. Soms is dat dezelfde, meestal een andere. En heel soms zijn er meerdere informateurs.
Onderhandelen
Dan begint het echte werk. De nieuwe informateur gaat met de partijen praten over wat ze de komende periode van vier jaar graag willen doen. Als partijen over een onderwerp van mening verschillen, beginnen de onderhandelingen. Onderhandelen is dus geven en nemen. Je krijgt van de andere partijen steun voor jouw plan, maar zelf moet je op jouw beurt de andere partij iets gunnen. Ook wordt er gepraat over ministersposten. Hoeveel minsisters levert elke partij? En welke partij mag een minister op welk ministerie leveren? Het ministerie van Financiën is veel belangrijker dan, bijvoorbeeld, Jeugd en Gezin. Daarom wil elke partij het liefst een minister op Financiën. Botsingen dus! Als al deze dingen besproken zijn schrijven de partijen die onderhandeld hebben een conceptregeerakkoord. Met dit conceptregeerakkoord gaat de informateur weer naar de koningin.
Formateur
De koningin wijst dan een formateur aan. Deze formateur is bijna altijd de nieuwe minister president. De formateur belt mensen die misschien wel een ministerspost willen. In dat telefoongesprek vraagt hij hen voor het ministerschap en legt het takenpakket uit. Als hij alle ministers heeft verzameld kan het kabinet naar de koningin!
Op de foto
Alweer naar de koningin? Ja, aan het eind van de rit moet het complete kabinet nog één keer naar de koningin om daar de eed af te leggen. En, niet te vergeten, een foto te maken op het paleisbordes. Samen met de koningin staan dan alle ministers te glunderen. Na deze foto begint het echte werk, totdat er weer nieuwe verkiezingen zijn geweest. Dan begint dit hele proces weer opnieuw.
7 maanden
Dit proces duurt gemiddeld 87 dagen. 87 dagen wordt er dus gepraat. Onderhandeld. Ruzie gemaakt! Maar… het kan nog langer. De langste kabinetsformatie sinds de Tweede Wereldoorlog was bij het kabinet van Agt I in 1977. Toen werd er maar liefst 208 dagen onderhandeld. Dat is bijna zeven maanden! Het kortste werd er onderhandeld over het kabinet Drees I in 1948. Toen werd er 31 dagen gepraat.
Kortom: de formatie is iets met een lange adem. Met veel geven en nemen. En niet geschikt voor mensen die niet van babbelen houden!
Dit artikel verscheen in de KLIK, jongerenblad van de SGPj voor 11 tot 16 jarigen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten